تکریم و تنبیه برای کارمند یا ارباب رجوع

قانون مجازات اسلامی ایران/کتاب ۵ - تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده

ماده ۶۰۹

هر کس ... به یکی از کارکنان وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا پنجاه ‌هزار تا یک ‌میلیون‌ ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.

 

تکریم و تنبیه:

        امروزه پس از ورود به هر سازمان یا اداره دولتی یک برگ نوشته بر روی دیوار یا تابلو اعلانات  بیشتر از همه چیز جلب توجه می کند که حاوی متنی با این مضمون می باشد: "طبق ماده 609 قانون مجازات اسلامی، .......‌"

    نصب این گونه اطلاعیه ها در صورتی اثربخش بوده و عدالت  میان کارمند و مشتری برقرار خواهد کرد که در کنار آن، بندهایی از «طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری»، مصوب 10 اردیبهشت 1381 در شورای عالی اداری ،هم مورد توجه قرار گیرد که مشتری و کارمند هر دو بدانند در برابر یکدیگر مسئولند و در صورت توهین و عدم ادای دین مجازات خواهند شد .در غیر اینصورت نوشته هایی مانند اعلانیه فوق سبب می شود که کارمند احساس کند در مقابله با ارباب رجوع از اقتدار و حق برخوردار است و مراجعه کننده استنباط می کند که کارمند به واسطه شغل و پست خود از جایگاه و امتیازات خاصی برخوردار است.این امرمردم را دعوت می کند که از زمان ورود به ادارات یا سازمانها شروع به خواهش و تمنا کرده و یا به عبارت عامیانه "پاچه خواری " بکنند تا بتوانند حقی را که به امانت سپرده اند، بدست بیاورند و این نوع برخوردها درادارات که جزو سرمایه های اجتماعی ما هستند  سلامت اجتماعی مردم را تهدید کرده و منجر به ایجاد فرهنگ نا خوشایند و زشتی بنام  چاپلوسی  می شود.

ای مالک:از خودپسندی و از اعتماد به آنچه موجب اعجابت‌شده و نیز از دلبستگی به‌ستایش و چرب‌زبانیهای دیگران، پرهیز کن، زیرا یکی از بهترین فرصتهای شیطان‌است‌برای تاختن تا کردارهای نیکوی نیکوکاران را نابود سازد.

یک مدیر ، رئیس اداره یا کارمند بایستی بداند که پرخاشگری هر انسانی در محیط ادارات نشانه ای از درماندگی و ناکامی می باشد و کمتر اتفاق می افتد که انسان فهیم  و سالم ، دهان به پرخاش گشاید. این درماندگی و ناکامی می تواند ناشی از وجود مشکلاتی در خدمت رسانی ادارات و سازمانها باشد. البته این نکته را باید مورد توجه قرار دهیم که برخورد خود شخص مراجعه کننده در مورد احقاق حق ، قانونی نبوده و لازم نیست ، ولی آیا همه افراد با طی مراحل قانونی این کار آشنا هستندو آیا همه ادارات و سازمانها مرجعی برای رسیدگی دارند و این مرجع را برای مردم معرفی کرده اند؟ و یا اینکه  طی مراحل قانونی برای دریافت حق ، همانطور که برای همه مبرهن است به جایی ختم می شود که اصطلاحا بوروکراسی و کاغذ بازی اداری خوانده می شود و کمتر کسی از این طریق به حق و حقوق خود خواهد رسید یا وقت چنین کاری خواهد داشت.

ای مالک :برای کسانی که به تو نیاز دارند، زمانی معین کن که در آن فارغ از هر کاری به آنان‌پردازی. برای دیدار با ایشان به مجلس عام بنشین، مجلسی که همگان در آن حاضرتوانند شد و، برای خدایی که آفریدگار توست، در برابرشان فروتنی نمایی و بفرمای‌تا سپاهیان و یاران و نگهبانان و پاسپانان به یک سو شوند، تا سخنگویشان بی‌هراس‌و بی‌لکنت زبان سخن خویش بگوید.که من از رسول الله(صلی الله علیه و آله) بارها شنیدم که می‌گفت:پاک و آراسته نیست امتی که در آن امت، زیردست نتواند بدون‌لکنت زبان حق خود را از قوی دست‌بستاند.پس تحمل نمای، درشتگویی یا عجزآنها را در سخن گفتن.و تنگ حوصلگی و خودپسندی را از خود دور ساز تا خداوند درهای رحمتش را به روی تو بگشاید و ثواب طاعتش را به تو عنایت فرماید.

شرایط تکریم و تنبیه:

-     فوری و دقیق باشد

-    پیشرفت را مورد ستایش قرار دهد و رفتار  ضعیف و نامناسب را مورد سرزنش .

 همانطوریکه برای یک اقدام خداپسندانه و یا یک انجام وظیفه مناسب و اثر بخش یک مدیر ، کلی تقدیر نامه نوشته شده و در محل خدمت وی نصب می شود و یا طی مراسمات پر هزینه از وی تجلیل بعمل می آید یا عهد نامه ها و قوانین این چنینی برای ارباب رجوع تشریح می گردد ،بایستی مدیران و روسا نیز یاد بگیرند که در صورت داشتن هر گونه قصور یا ناتوانی در انجام وظایف محوله چه از جانب خودشان و چه از جانب زیر دستان، با استفاده از جملاتی مانند " پوزش طلبیدن از ولی نعمتان ..."  " عذر خواهی از ارباب رجوع ..  " و یا  در مراحل حادتر ، دادن استعفا و کناره گیری از تصدی پست مربوطه ، حق را به صاحبان آن عودت داده  وظایف خطیر را به افراد شایسته تر واگذار نمایند . البته چنین رویه ای  بهتر است از مقامات بالاتر و مدیران ارشد شروع شود ، عملی که در بیشتر کشورهای غیر اسلامی مانند چین ، ژاپن ، کره و  ... در اقصی نقاط جهان اتفاق افتاده است و بارها در اخبار رسانه های داخلی نیز  دیده و یا شنیده ایم که مثلا فلان وزیر در کشور ... به دلیل سوء استفاده یکی از اعضاء خانواده اش از مردم عذر خواهی کرد و از مقام خود استعفاء داد. اما در جامعه خود دیده ایم که به خاطر تاخیر در پرداخت اقساط تسهیلات بارها به گیرنده آن پیامک می دهند و موعد پرداخت را اعلان می کنند ولی هیچ وقت ندیده و نشنیده ایم که از یک نفر به دلیل عدم خدمت رسانی  یا بموقع نبودن آن ،عذر خواهی شده باشد.

توصیه هایی برگرفته از "طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری"

-         منشور اخلاقی  سازمان را تدوین کرده و در اجرای آن مصمم باشند.

-          اطلاع رسانی به مردم در مورد ارائه خدماتی که جزو وظایف سازمان تحت امر می باشد.

-          نحوه ارائه خدمات بصورت شفاف و مستند به ارباب رجوع ابلاغ شود.

-          نظرسنجی کردن از مردم در مورد رفتار تک تک کارکنان و کیفیت خدمت رسانی سپس دخالت دادن نظرات مردم در رتبه بندی کارکنان.

-         بر حسن رفتار کارکنان زیر دست با مردم نظارت  کرده آنگاه مدیران و کارکنان موفق را تشویق نموده و با فرد خاطی برخورد قانونی صورت پذیرد.

ای مالک :در کار کارگزارانت ‌بنگر و پس از آزمایش به کارشان برگمار، نه به سبب دوستی باآنها.و بی‌مشورت دیگران به کارشان مگمار، زیرا به رای خود کار کردن و از دیگران‌مشورت نخواستن، گونه‌ای از ستم و خیانت است.

-          بهبود مستمر در روش های ارائه خدمات به مردم و اقدام اصلاحی به موقع در آن با توجه به بازخور آن از مشتری.